لیلیوم

 

نام علمی این گیاه  Lilium  hybrids است این گیاه به خانواده سوسن Liliaceae تعلق دارد در بخش زینتی بصورتهای گلدانی ، شاخه بریده و باغچه ای استفاده می شود. حدود 100 گونه دارد که از 10 تا 60 درجه شمالی پراکنده است. گروههای مهم آن به قرار زیر است گیاهی است پیازی که کشتو کار وتکٍیر آن عمدتا از طریق پیاز و پیازچه است این گیاه مناسب آب و هوای خنک و مناطق سردسیری است . تولید آن در گلخانه و فضای باز  امکان پذیر است در ایران عمدتا× در استان تهران و مقداری هم در استانهای مازندران و مرکزی کشت وکار می شود. مناطق سرد شموشک و در بندسر از مناطق عمده کشت محسوب می شوند. به سرما و یخبندان مقاوم بوده و مناطق برفگیر و یخبندانی  را به خوبی تحمل می کند.

· Asiatic,

· Oriental

· Longiflorum

· LA  هیبریدهای آسیاتیک و لونگیفلوریوم است

· OA گروه جدید و اندکی است با هیبرید بین ارینتال و آسیاتیک بوجود آمده است

·  LO گروه جدیدی است که حاصل هیبرید بین  لونگیفلوریوم و ارینتال است.

 ریخت شناسی گیاه:

گیاهی است پیازی با نیاز سرمایی برگهای باریک و به تعداد زیاد دارد داردای ساقه واقعی بوده که برگه از ا« بدون شاخه فرعی منشعب می شوند. گاهی  دارای پیاز هوایی در محل بین برگه نیز هست گلها تترامر بوده و کاسبرگها نیز به شکل گلبرگها رنگی است علاوه بر ریشه روی پیاز ریشه اصلی تغذیعه کننده گیاه روی ساقه در زیر خاک مطابق با شکل ذیل تشکیل می شود که دمای خاک در رشد ان اهمیت فوق العاده ای دارد. اندازه ساقه در ارقام گروه آسیاتیک 70 تا 120 سانتیمتر و در ارقام گروه ارینتال 80 تا 130 و در لونگیفلوریوم 90 تا 130 سانتیمتر می باشد.

    

رنگبندی گل :

 بیشترین تنوع رنگ در گروه آسیاتیک است و شامل نارنجی ، قرمز ، زرد ، سفید، صورتی ، ارغوانی ، برنزه و دو رنگ است

ارقام گروه ارینتال دارای تنوع رنگ زرد ، سفید ، صورتی ، ارغوانی و دو رنگ است و گروه لونگیفلوریوم فقط دارای رنگ سفید است

اهمیت اقتصادی:

این گل در حال حاضر بر در اختیار داشتن رتبه چهارم در زمره پرفروشترین گلهای جهان قرار دارد

در ایران نیز جزو گلهای اقتصادی و گران قیمت و لوکس بوده و طرفدار زیادی دارد

 

                               stems                      €uro/stem

January                 4%                                0.38           

February              5%                      0.37

March                  7%                       0.36

April                     9%                       0.24

May                     12%                    0.22

June                     10%                     0.24

July                      10%                      0.20

August                  11%                     0.24

September            11%                     0.23

October               9%                       0.28

November            7%                       0.35

December             6%                       0.40

 

متوسط               139,478,000                 0.60

 

نرخ  و رصد فروش ارقام ليليوم ارینتال در بازار های هلند

 

 

 

 

                       stems                €uro/stem

January          5%                            0.68            

February         5%                  0.73

March             5%                  0.83

April                6%                  0.61

May                 8%                  0.56

June               10%                 0.44

July                12%                  0.33

August            12%                 0.46

September      12%                 0.45

October          10%                 0.57

November       9%                  0.57

December        6%                  0.76

متوسط              128,426,000     0.54

                                      stems           €uro/stem

January                        6%                 0.51

February                      5%                 0.59

March                           7%                0.64

April                             7%                 0.44

May                               11%              0.34

June                              11%              0.28

July                               9%                0.33

August                           9%                0.27

September                    9%                 0.39

October                        8%                 0.45

November                    9%                 0.39

December                     7%                 0.60

Average                           24,613,000           0.42

موارد مد نظر در خرید ارقام:

           1- حساسیت به نور و طول روز( برخی ارقام به نور کم یا فصل تولید از نظر طول روز حساسیت دارند.

           2- حساسیت به اقلیم

           3- اندازه غنچه وساقه

           4- سلیقه خریداران

1- نکات مورد نظر در هنگام کشت

-          خاک بایستی قبلاً آبیاری شده و مرطوب باشد

-           یخ پیازها بایستی به آهستگی آب شود و پیاز ها ابتدا در دمای 10 تا 15 درجه قرار گیرند

-          پیازهای دیفراست شده نبایستی دوباره یخ بزندو آنرا در دمای 0تا 2+ نگه می دارند.

-         در کشت خاکی و در زمین خشک ابتدا زمین آبیاری می شود

-         در صورت دمای بالای خاک بهتر است پری روتینگ انچام شود

-         (یکی از روشهای پری روتینگ باز گذاردن درب جعبه های  پیاز در دمای 14-10 درجه است)

-         برای جلوگیری از خشک شدن تعداد کمی پیاز روی زمین پخش می کنند

-         برای اصلاح زمین میتوان پیت سیاه  یا کود دامی به خاک اضافه کرد

-         به خاکهای فقیر فسفر و پتاسیم اضافه می شود

   ضدعفونی خاک برای کشتهای ممتد بویژه در دوره کشت تابستانه  بسیار مهم است

 (20 gr/m2  متیل بروماید یا با بخار آب)

2- عمق کشت:

      در کشت زمستانه 8-6 سانتیمتر بوده و  این عمق در کشت تابستانه به علت حساسیت به گرمای خاک  10- 8  در نظر گرفته می شود.

6-10 cm

3-  خاک:

خاک بایستی سبک و قابل نفوذ نسبت به آب بوده واز زهکشی  و تهویه مناسبی

برخوردار باشد

رطوبت ودمای خاک:

     درماههای گرم سال 12 تا 14 درجه مناسب ریشه ها و ساقه

کاهش دمای خاک:    با توجه به اهمیت پائن بودن دمای خاک این نیاز با کمک اسکرین سقف گلخانه، پوشش خاک،   تهویه و سیستم خنک کننده مناسب و آبیاری با آب خنک انجام می گیرد 

کشت در جعبه:

در روشهای نوین کشت این محصول از سیستم کشت جعبه ای استفاده می شود. در این روش که کار شبیه یک کارخانه و معمولاً مکانیزه است پیازها را در یک جعبه همراه با مواد بستری مناسب کشت می کنند.  که از معایب آن مصرف کارگر و سرمایه بالا  در این سیستم است ولی مزایای آن به قرار زیر است

الف- کنترل بیماریها

ب- کاهش زمان استفاده از گلخانه( بخشی از مرحله تولید در جعبه و در انبار  یا اتاقک پیش ریشه زایی انجام می شود

ج- افزایش کیفیت تولیدات به دلیل کنترل بستر و مواد غذایی

د-افزایش عملکرد گلخانه

روش کشت:

1- حدا اقل ارتفاع جعبه 14 سانتیمتر در نظر کرفته می شود.

2- یک لایه یک سانتیمتری از مواد بستری در زیر پیاز و یک لایه 8 سانتیمتری روی پیاز می ریزند

3- بعد از کشت جعبه ها به انبار خنک (اتاق ریشه دهی) با دمای 9 تا 13 درجه انتقال داده می شود (دمای اپتیمم10 درجه است)

4- موقعی که ساقه به 8 تا 10 سانتیمتر رسید جعبه ها را به گلخانه منتقل می کنند

 

4- تنظیم PH

  - در خاکهای با اسیدیته بیشتر از 7  با پیت سیاه  و کودهای کاهنده PH  این اسیدیته تنظیم می شود

  - PH مناسب برای ارقام اسیاتیک و لونگیفلوروم  و  LA 7-6  است

  - PH مناسب برای ارقام ارینتال  5/6-5/5  است

 

5- تراکم کشت

فواصل کشت									اندازه       ارقام
24/22	22/20	20/18	18/16	16/14	14/12	12/10	10/9
			50-40	60-50	65-55	70-60	85-65		آزیاتیک
35-25	35-25	40-30	45-35	50-40				ارینتال (کازابلانکا)
				50-40	50-40	60-50		LA
			45-35	50-40	55-45	65-55		لونگیفلوریوم

6- آبیاری

   - بعد از کشت آبیاری منظم احتیاج است 

  - بسته به فصل و منطقه معمولاً آبیاری بارانی ترجیح داده می شود.از خصوصیات مفید سیستم بارانی یکنواختی ، شستشوی گیاه و خنک کردن گیاه است. البته در ایران عمدتا از طریق غرقابی و روش جوی و پشته ای  آبیاری انجام می شود. وکشت نیز در کرتهای کوچک انجام می پذیرد.

   - حداکثر کلر مجاز آب 50 میلی گرم است

   - EC  آب باید کمتر از 5/0  میلی موس باشد

   - آبیاری بایستی در حد کفایت باشد کمی یا زیادی آب باعث کاهش رشد می شود

   - کیفییت آب بایستی  مناسب باشد

   - ارتفاع سیستم بین 6/1 تا 15/2 باشد

   - فاصله لوله های آبیاری 2/2 تا 2/3 متر باشد

   - فاصله آب پاشها 1 متر

   - فیلتراسیون حد اکثر  400 میکرون  باشد

   - دبی  هر آبپاش 4 لیتر در دقیقه باش

7- کنترل دما

 

شرایط عمومی دما :

دمای شبانه بایستی حدود 15 -10 درجه سانتیگراد باشد ودمای روزانه (آفتابی) 20-15 درجه سانتگراد

مناسب است. دما ی بالاتر از 20 درجه چندان مطلوب نبوده و بایستی  با آن مقابله شود

 دمای خاک: 12تا 13 درجه  تا مرحله یک سوم رشد (رشد ریشه های ساقه)

 

شرایط اختصاصی دما

 -- دمای موردنیاز آزیاتیکها:

             گلخانه  در روز: مطلوب 15-14 درجه

                                افزایش قابل چشم پوشی 20 تا 25 درجه

                                کاهش تا 8-7 درجه (مشروط به کم بودن رطوبت نسبی هوا) قابل تحمل است

                               البته زیر 14 درجه  باعث کوتاهی ساقه و ریزش گلها می شود

 

-- دمای موردنیاز ارینتال ها:

             گلخانه  در روز: مطلوب 18-15 درجه

                                افزایش قابل چشم پوشی 20 تا 22 درجه

                                حداکثر  25 درجه

                                زیر 15 درجه  باعث ریزش گلها می شود

 

-- دمای مورد نیاز لونگیفلوروم ها:

                گلخانه در روز: مطلوب 16-14 درجه

                                افزایش قابل چشم پوشی 20 تا 22 درجه

                                زیر  14 درجه باعث پارگی و کم رنگ شدن گلبرگها میشود

    

8-  تغذیه:

  - کود دامی 1 تن در هر 100 متر

   - کود نیترات پتاسیم (یک کیلوگرم د ر100 متر مربع بعد از 3 هفته از کشت)

  - محلولپاشی و یا مصرف آبیاری  کلات آهن مطلوب است ارینتالها بیشتر دچار کمبود آهن می شوند

  - تغذیه با Ca(NO3)2+ KNO3 (2:1)  به غلظت 3 در هزار هفته ای یکبار

  - -استفاده از کودهای کامل  با نسبت 15-15-15 توصیه می شود

  - کودهای  کند رها نظیر اوزموکوت20 -20-20 تاثیر عالی دارد

   - باتوجه به حساسیت گیاه به فلوراید بهتر است از کودهای فلوراید دار استفاده نشود (سوپر فسفات ساده و تریپل)

 

حد مطلوب برخی عناصر  و فاکتورهای خاک
Element	Value from ... to...mg/l soil
pH	5.5 - 6
N	80 – 120
P2O5	100 – 150
K2O	150 – 200
MgO	75 – 100
Cu	10 – 25
B	0.5 – 1

 

مقادیر پایه برخی از عناصر برای محلول غذایی
Fertilizer per 100 l water	Volume in weight
Phosphoric acid 75 % Potassium Nitrate 13.5/38 % Calcium nitrate 15.5% Ammonium nitrate 35 % Magnesium nitrate 9.5/11 % Iron chelate DTPA 11 % Copper chelate EDTA 14 % Borax 11 %	0.5 l = 0.8 kg 5.0 kg 2.5 kg 5.0 kg 2.5 kg 50.0 g 10.0 g 20.0 g

 

9- نور:

•          در صورت کمبود نور گلها می ریزند

•           نور برای توسعه مطلوب غنچه ها لازم است

•         در هلند برای ارقام حساس به کم نوری از نور مصنوعی استفاده می شود

•          از زمانی که اندازه غنچه ها به 1 تا 2 سانتیمتر رسید نیاز به نور دائمی دارد

•          نور کیفیت گلها ورنگ برگها را بهبود می بخشد

•          تصور می شود ارینتالها به نور کم حساسیت کمتری دارند

•          از لامپهای HPS 400 وات  (هر لامپ برای 11-8 متر مربع) استفاده می شود

•          در تابستان نور زیاد ضمن افزایش دما باعث کوتاه شدن طول ساقه می شود و لذا از اسکرین 50 درصد استفاده می کنند

حساسیت ارقام به کم نوری:    آزیاتیک < L/A < ارینتال

توصیه: در ماههای کم نور از ارقام با حساسیت کمتر استفاده شده وتراکم کمتر شود

 

 

 

نور مصنوعی برای طول روز

-         برخی از ارینتالها مخصوص کشت بهاره هستند

-          میزان نور 20 وات بر مترمربع  است

-          مدت  6 هفته

-          طول روز 16 ساعت 

 

سایه دهی:

   برای کاهش شدت نور وجلوکیری از افزایش دما بکار می رود

   برای آسیاتیکها و لونکیفلورومها 50 درصد و برای ارینتالها 70 درصد توصیه می شود

 

10- تهویه

     برای تنظیم دما و رطوبت نسبی و تامین دی اکسید کر بن بکار می رود.  کاهش سریع رطوبت نسبی باعث اسکراچ برکها  و کاهش کیفیت می شود

 

تغذیه  CO2

می تواند بسیار مفید باشد. میزان مورد نیاز برای آزیانتکها و ارینتالها 1000-800 پی پی ام میزان مورد نیاز برای لونگیفلوروم 2000 پی پی ام

11- برداشت:

زمان برداشت:

   گلهای با بیش از 10 غنچه: 3 غنچه رنک نما

   گلهای با 10-5  غنچه:2 غنچه رنک نما

   گلهای با کمتراز5 غنچه:1 غنچه رنک نما

 

اگر زود برداشت  شود غنچه ها توسعه کامل پیدا نمی کنند

برداشت دیر یعنی بعد ازباز  شدن غنچه ها باعث خسارت به گلها در موقع حمل می شود

عملکرد:        9/0 شاخه به ازای یک پیاز

 

سورتینک:

 معمولاٌ بر اساس تعداد غنچه،  طول و استحکام ساقه درجه بندی می شود

 پس از برداشت، برگهای ده سانتیمتر از پائئن ساقه و برگهای آلوده  را حذف می کنیم

 

نگهداری:

 - تیمار بعد از برداشت با نگهدارنده ها حداقل 4 و حداکثر 36 ساعت

 - دمای سردخانه برای نگهدار ی طولانی مدت:  2-1 درجه

 - نگهداری در  سردخانه بصورت ایستاده  ودر آب خنک است

 

 

 

تعداد غنچه های تولید شده

تعداد غنچه	اندازه پیاز	گروه
6-2	10/9	آزیاتیک
8-4	14/12
10-7	16/14
6-3	14/12	ارینتال
7-4	16/14
9-6	18/16
9+	20/18
3-1	12/10	لونگیفلوروم
5-2	14/12
7-3	16/14
6-3 به بالا	18/16

دوره رشداز کاشت تا برداشت:

                        آزیاتیک :           8 تا 10  هفته

                        ارینتال :            14 تا 16 هفته

 

عمر گلها:

از زمان بریدن گل (بدون محاسبه سردخانه)

آزیاتیکها             14-7 روز

ارینتالها              15-10 روز

لونگیفلوروم         10-8  روز

 

شرایط گلخانه

امکانات  زیر را داشته باشد

1- کنترل دما(خنک کننده – گرم کننده)

2- کنترل نور (اسکرین – احیانا ً نور مصنوعی) ونورگیری خوب در زمستان

3- تهویه

4- آبیاری

 

سیستم گرمایشی:

- بسته به منطقه معمولا نیاز است

- آزیاتیکها و  L/Aمعمولاً  8تا 16 درجه نیاز دارند سایرین   16 درجه

- نرم مورد نیاز برای سیستم گرمایشی 220 وات بر مترمربع است

- هر سیستمی که گرمای مورد نیاز را به طور یکنواخت تامین کند مناسب است

-          به گاز اتیلن حساس است

 

سیستم خنک کننده خاک:

در فصل گرم و از موقع کشت پیاز تا تولید ریشه از ساقه لازم است

- قرار دادن لوله های آب خنک در عمق بستر

- آب پاشی – سایه دهی  - ما لچدهی از راههای دیگر هستند

 

بیماریها، آفات و نابسامانیها

پنیسیلیوم

در انبار و حتی در دمای 2- تا حدودی رشد دارد

 

کنترل:

دمای نگهداری پیاز در حد اقل ممکن انجام گیرد

پیازهایی که طبق آنها آلوده است را نبایستی کشت کرد

پیازهایی را که آلودگی نشان می دهند را در اولین فرصت می کارند

رطوبت خاک را در حد متعادل نگه می دارند

 

پوسیدگی فلس و پیاز:

نوک وکنار فلسها قهوه ای رنگ می شود

برگهای این پیازها دچار رنگ پریدگی می شوند

 

پوسیدگی ساقه

کنترل:

-          ضد عفونی خاک

-          کشت سریع پیازهای دارای علائم آلودگی

-         حفظ دمای پائین گلخانه

 

Fusarium oxysporum

Cylindrocarpon destructans

 

پوسیگی ریزوکتنیا:

اگر آلودگی کم باشد آلودگی به برگهای پائینی منحصر خواهد شد

کنترل :

-  ضدعفونی خاک

-          رعایت بهداشت محیط کشت

-           کشت در دمای پائین خاک

 

Rhizoctonia solani 

 

 

پوسیدگی فیتوفتورا:

رنگ ساقه سبز تیره تا قهوه ای می شود

رشد کم شده وبرگها زرد رنگ می شود

 

کنترل:

ضد عفونی خاک

مطلوب بودن رطوبت خاک

پائین آوردن دمای خاک در تابستان

 

قارچ پیتیوم:

برگهای پائینی زرد شده وبرگهای بالایی ریز تر شده وآویزان می شود

گلها کوچک مانده و به خوبی باز نمی شوند

در زمستان گلها می ریزند

 

پوسیدگی  ریشه ناشی از پیتیوم

 

در شرایط رطوبت زیاد و در دمای 30-20 درجه اتفاق می افتد

کنترل:

- ضد عفونی خاک

-          کشت به روش جعبه ای

-          استفاده از قارچکش

-          رطوبت خاک در حد مطلوب نگهداری شود

-          دمای خاک و گلخانه پائین نگهداشته شود

 

خسارت بوتیریتیس:

برگ،  ساقه و غنچه را مورد حمله قرار می دهد

نقاط قهوه ای تیره با قطر 2-1 میلی متر روی برگها دیده می شود

 

کنترل:

     - گیاهان را خشک نگه می دارند

-          فواصل کشت در فصل واقلیم مرطوب بیشتر میشود

-          آبیاری صبح انجام شود

-          محلولپاشی با سموم قارچکش موثر برای بوتیریتیس

 

خسارت شته

به برگها  بویژه برگهای جوان خسارت می زند

به غنچه های جوان نیز آسیب می رساند

 

کنترل:

-         کنترل علفهای هرز

-          مبارزه شیمیایی به صورت هفته ای

-         تغییر مرتب سم  برای جلوگیری از مقاومت شته ها

 

عارضه اسکراچ برگها

علت عدم تعادل بین تبخیر وتعرق، کمبود کلسیم، ضعیف بودن سیستم ریشه ، نمک بالا، و عدم تعادل تغذیه است

 

کنترل:

کنترل آفات و بیماریها یی که به ریشه خسارت می زنند.

کشت در عمق مناسب

کشت پیازهای کوچکتر و ارقام باحساسیت کمتر

حفظ رطوبت نسبی در 70 درصد

جلوگیری از رشد سریع ( دمای پائین برای آزیاتیک  12 -10 برای 4 هفته وبرای ارینتال 15 درجه برای 6 هفته در ابتدای رشد)

 

 

ریزش غنچه ها

غنچه ها سفید شده وسپس خشک  شده  و می ریزد

علت:  کمبود نور

کنترل: افزایش شدت نور

عدم کشت ارقام حساس به نور کم

کمبود عناصر غذایی

کمبود آهن:

 بر گهای جوان  بوبژه بین رگبرگها زرد رنگ  می شود

در برگهای با رشد سریع بیشتر اتفاق می افتد

 

کنترل:

تنظیم PH خاک و آب

اصلاح تهویه و زهکشی بستر

استفاده از کلات آهن قبل و بعد از کشت

 

کمبود ازت

در گیاه زردی عمومی ظاهر می گردد